Αυτεπαγγέλτως εξετάζεται το απαράδεκτο της υποβολής (525 ΚΠολΔ) - Επιτρέπεται στη δευτεροβάθμια δίκη με τις προτάσεις η υποβολή αιτημάτων για παρεπόμενες απαιτήσεις που γεννήθηκαν μετά τη συζήτηση κατά την οποία εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση
Ι. Κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 525 ΚΠολ∆ απαγορεύεται η απευθείας υποβολή νέου αυτοτελούς αιτήµατος το πρώτον στην κατ’ έφεση δίκη και µάλιστα µε κύρωση την ποινή του απαραδέκτου, το οποίο ερευνάται αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο. Το απαράδεκτο καταλαµβάνει την άσκηση νέας αυτοτελούς αίτησης είτε αυτή προταθεί µε παρεµπίπτουσα αγωγή, είτε µε τις προτάσεις (ΕφΑθ 10279/84 Ελλ∆νη 26/505). Προκύπτει συνεπώς ότι η εξουσία του εφετείου εκτείνεται στην έρευνα µόνο εκείνων των προς διάγνωση ζητηµάτων τα οποία είχαν υποβληθεί στο πρωτοβάθµιο δικαστήριο. Νέα αυτοτελής αίτηση δύναται να υποβληθεί µόνο ενώπιον του αρµόδιου πρωτοβάθµιου δικαστηρίου µε την τήρηση των διατάξεων του άρθρου 215 ΚΠολ∆ (ΑΠ 1305/1983, ΝοΒ 32.1031). Το απαράδεκτο δεν αίρεται και αν ακόµη η αίτηση αυτή ερείδεται σε διάταξη νόµου δηµοσίας τάξης, καθ’ όσον στην αντίθετη περίπτωση παραβιάζεται ο κανόνας της ύπαρξης των δύο βαθµών δικαιοδοσίας και η αρχή της τήρησης της προδικασίας, στην οποία υπόκειται κάθε αίτηση δικαστικής προστασίας, εκτός αν στον νόµο ορίζεται διαφορετικά. Αλλά ούτε και µια ενδεχόµενη συναίνεση του αντιδίκου δεν θεραπεύει το απαράδεκτο της υποβολής νέας αυτοτελούς αίτησης ενώπιον του δευτεροβάθµιου δικαστηρίου. Η υποβολή συνεπώς τέτοιας αίτησης, δεν µπορεί να αποτελέσει αντικείµενο δικονοµικής σύµβασης των διαδίκων, γιατί εξέρχεται, κατά το νόµο, από τα όρια της αυτονοµίας της ιδιωτικής βούλησης (Βαθρακοκοίλης,. Κώδικας Πολιτικής ∆ικονοµίας, Ερµηνευτική – Νοµολογιακή Ανάλυση (κατ’ άρθρο), αρ.525 4 · βλ και ΕφΛαρ 45/2004, ∆ικογραφία 2004.304).
ΙΙ. Αυτό που αποκλείεται από τα άρθρα 223 και 224 ΚΠολ∆ είναι η προβολή οψιγενών περιστατικών µε τις προτάσεις του ενάγοντος, ώστε να διαφυλαχθεί αποτελεσματικά η αρχή της προδικασίας και της µη µμεταβολής της βάσης της αγωγής. Τον ίδιο ακριβώς ρόλο επιτελούν και στον δεύτερο βαθμό τα άρθρο 525 § § 2 και 3 και 526 ΚΠολ∆ [ΕφΑθ 3063/1983, ( ΑρχΝοµ 1983.728 ), η οποία έκρινε απορριπτέα ως απαράδεκτη την συμπλήρωση, της ερειδόµενης στον ισχυρό κλονισμό ανταγωγικής βάσης της αντενάγουσας και ήδη εκκαλούσας, µε έτερα κλονιστικά γεγονότα διά των προτάσεων στο Εφετείο, διότι αποτελεί ανεπίτρεπτη συμπλήρωση της ιστορικής βάσης αυτής και δεν περιλαμβάνεται στο δικόγραφο της έφεσης), σύμφωνα µε την ερμηνεία των οποίων αποκλείεται η προβολή νέων δεδομένων στη δευτεροβάθμια δίκη.
Εν Κατακλείδι: Κατά κανόνα, αυτοτελής αίτηση που δεν υποβλήθηκε στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο δεν μπορεί να υποβληθεί ούτε στο εφετείο ακόμη και αν συναινεί ο αντίδικος. Το απαράδεκτο αυτό λαμβάνεται υπόψη αυτεπαγγέλτως και ισχύει και για την ανταγωγή (άρθρο 525 παρ. 2 ΚΠολΔ) [ΑΠ 218/2000 ΤΝΠ ΔΣΑ]. Αντίθετα δεν θεωρούνται ως ανεπίτρεπτες οι διαδικαστικές αιτήσεις, όπως το αίτημα για επίδειξη εγγράφων [Κ. Μπέης, ό.π., σελ. 1986], Κατ' εξαίρεση (άρθρο 525 παρ. 3 ΚΠολΔ) επιτρέπεται η υποβολή στη δευτεροβάθμια δίκη με τις προτάσεις αιτημάτων για παρεπόμενες απαιτήσεις που γεννήθηκαν μετά τη συζήτηση κατά την οποία εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση [ΕφΛαρ 221/2005 Αρμ 59 (2005),1564 με σημ. ΣΤ.-Γ.]. Παρεπόμενες απαιτήσεις αποτελούν εκείνες που αφορούν τόκους, καρπούς, ωφελήματα, αύξηση μισθού, όχι όμως και απαιτήσεις για νέους μισθούς, για δώρα κ.λπ. [Βλ. Μ. Μαργαρίτη, σε Κ. Κεραμέα/Δ. Κονδύλη/Ν. Νίκα, Ερμηνεία του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, τ. I, σελ. 945, Ν. Νίκα, ό.π., σελ. 244, ΕφΑΘ 8341/1984 ΝοΒ 33 (1985),820]. Προϋπόθεση για να επιδικασθούν οι παρεπόμενες αυτές απαιτήσεις είναι να έχει κριθεί παραδεκτή η έφεση [ΕφΑΘ 499/1975 Δ16 (1975),215). Απαράδεκτα προτείνονται με την έφεση ή με τις προτάσεις που υποβάλλονται στο εφετείο τα όψιμα περιστατικά που θεμελιώνουν ή διευρύνουν το αίτημα της αγωγής [ΑΠ Ολ 2/1994 ΕλλΔνη 35 (1994),352]. Οι νέες αιτήσεις υποβάλλονται μόνο με παρεμπίπτουσα αγωγή του άρθρου 283 παρ. 2 ΚΠολΔ που ασκείται με αυτοτελές δικόγραφο [Βλ. Μ. Μαργαρίτη, ό.π., σελ. 945, ΑΠ 1161/1985 ΕΕΝ 53 (1986),415, Βλ. ΕφΛαρ 221/2005 Αρμ 59 (2005),1564 με σημείωση ΣΤ.-Γ.]. Δηλαδή, πραγµατικά περιστατικά τα οποία προέκυψαν µετά την έκδοση της πρωτόδικης απόφασης και συνιστούν µεταβολή της ιστορικής βάσης ή το αιτήματος της αγωγής, δεν µπορούν να προταθούν µε λόγο έφεσης ή µε τις προτάσεις παραδεκτώς στο Εφετείο, αποτελούν δε νέα προταθέντα περιστατικά, που αν και γεννήθηκαν κατά τη διάρκεια της εκκρεµοδικίας µπορούν να αποτελέσουν τη βάση παρεµπίπτουσας αγωγής ή αυτοτελούς µεταρρυθµιστικής αγωγής, οι οποίες οφείλουν να υποβληθούν στην τηρητέα, όπως και κάθε άλλη αγωγή άλλωστε, προδικασία (Νίκας, Πολιτική ∆ικονοµία ΙΙΙ – Ένδικα Μέσα, § 114 αριθµ. 36 · Αρβανιτάκης, Τα χρονικά όρια του δεδικασµένου, σελ.102 επ.).
17 Σεπτεμβρίου 2025
Παναγιώτης Σταμ. Γουνελάς
Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο &
Πτυχ. Οικονομικών Επιστημών Ε.Κ.Π.Α